آلرژى عبارت است از يك واكنش غير طبيعى بدن در مقابل ماده‌اى خاص! ماده‌اى كه ضرورتاً و اساساً و به خودى خود مضر نيست، اما در نتيجه حضور و وجود آن پاسخ سيستم ايمنى و واكنش‌هاى بدن به شكلى است كه باعث بروز بيمارى و مشكلات نزد فرد مى‌شود.
ماده‌اى كه به اين شكل بدن را وادار به واكنش مى‌كند، اصطلاحاً “آلرژن” ناميده مى‌شود.
آلرژن چيست؟
تقريباً هرماده‌اى مى‌تواند “آلرژن” محسوب شود اما رايج‌ترين و معمول‌ترين آلرژن‌ها عبارتند از، پوشش بدن برخى حيوانات (پر، پشم)، گروه گياهان، غبار و گرد و خاك موجود در محيط زندگى و موجودات بسيار ريز همراه آنها، قارچ‌ها، برخى داروها و غذاهايى مانند ماهى، تخم‌مرغ، شير، ريزدانه‌ها و ….. ، رنگ‌ها، لوازم آرايشى و …..
چه كسانى مستعد ابتلا به آلرژى هستند؟
به طوركلى تمام افراد مى‌توانند به ماده يا موادى به نسبت‌هاى مختلف حساسيت نشان دهند اما آمار و بررسى‌ها نشان داده است كه بيشتر مبتلايان سابقه اين ناراحتى را در والدين خود هم يافته‌اند.
بنابراين اگر يكى از والدين يا هر دو آنها سابقه آلرژى داشته باشند شانس ابتلاى فرزندان بالاتر خواهد رفت.
مكانيسم واكنش آلرژيك چيست؟
بعد از آنكه فرد درمعرض ماده آلرژن قرارگرفت، نوع خاصى از آنتى بادى به نام امينو گلوبولين E و يا IgE در بدن او ترشح مى‌شود. در افراد سالم ميزان و سطح IgE بسيار كم است. حال آن كه در خون افرادى كه واكنش نشان داده‌اند اين ميزان درحد قابل توجهى بالا مى‌رود.
در بدن ما سلول‌هاى خاصى به نام “مست سل‌ها” و “بازوفيل‌ها” وجود دارند كه در واكنش‌هاى آلرژيك دخيل هستند. IgE توليد شده در اثر تحريك پى در پى در مقابل آلرژن‌ها به سطح اين سلول‌ها متصل مى‌شود و متعاقب آن ديواره سلولى را سوراخ كرده باعث آزاد شدن مواد مختلفى مى‌شود.
اين مواد باعث انقباض عضلات صاف مى‌شود و بسته به مسير و محل ورود آلرژن و محل واكنش آن، نشانه‌هاى متفاوتى بروز مى‌كند. ازجمله:
ـ ورم ملتهمه چشم: شما به عنوان يك بزرگسال، احتمال دارد واكنش‌هاى فوق را بيشتر در چشمان‌تان نشان دهيد و علايم آن بيشتر همراه با ورم غشاء مخاطى بينى است و گله و شكايت اصلى مبتلايان مربوط به خارش چشم آنهاست كه اگر با آسم همراه شود مى‌تواند باعث مسدود شدن راه هوا به شش‌ها شود كه همراه با تنفس سخت و سنگين و صداى خس خس بروز مى‌كند و در مجارى باريك، هوا با فشار حركت مى‌كند.
ـ اگزما: كسانى كه از اگزما رنج مى‌برند پوست‌هاى حساسى پيدا مى‌كنند كه خارش و سوزش دارد. در اين گروه از افراد فاكتور حساس بودن والدين نقش مهمى دارد و بيشتر آنها والدينى داشته‌اند كه در بروز واكنش‌هاى آلرژيك “اگزما” را بروز داده‌اند. اين علائم را بيشتر در طرفين آرنج، زير زانو، روى گردن، قوزك پا، مچ دست و پشت دست‌ها مى‌توان ديد و در بسيارى از بيماران آسيب پوست به علت خارش شديد آن با عفونت‌هاى باكتريايى همراه مى‌شود.
آلرژى‌هاى فصلى:
اين نوع آلرژى‌ها بيشتر در اوايل بهار و پاييز خود را نشان مى‌دهند. كسانى كه حساسيت‌هاى بهارى دارند نسبت به گياهان موجود در محل زندگى خود حساس هستند و گرده موجود در گياهان باعث آزار آنان مى‌شود.
گرده‌ها چه هستند؟ گرده‌ها سلول‌هاى نر كوچك و تخم‌مرغ شكل در گل‌هاى گياهان هستند. البته گرده گياهان با گل‌هايى با رنگ روشن و گل‌هايى چون رز، معمولاً ايجاد آلرژى نمى‌كنند. يكى از راه‌هاى انتقال اين گرده‌ها توسط زنبورها، ساير حشرات و وزش باد است.
بسيارى از درختان چمن و علف‌هاى هرز كوتاه گرده‌هاى كوچكى دارند كه سبك و خشك هستند و به خوبى ازجايى به جايى ديگر منتقل مى‌شوند و باعث آلرژى‌هاى فصلى و ورم غشاى مخاطى بينى در اوايل بهار مى‌شوند.
گرده‌هاى درختانى همچون بلوط، سرو، نارون، غان، زبان گنجشك، سپيدار (تبريزى)، چنار و افرا بيش از ساير درختان امكان به وجود آمدن اين واكنش‌ها را دارند.
راه‌های مقابله با آلرژی :
١) هر روز صبح بعد از مسواک زدن یک قرص روغن ماهی بخورید.
٢) برای خانه خود یک هواکش نصب کنید تا هوا را به جریان بیاندازد و هوای ساکن را جا به جا کند.
٣) به جای گوشت قرمز ترجیحاً گوشت مرغ بخورید.
٤) هر روز صبح یک کیوی میل کنید چرا که سرشار از ویتامین C است.
٥) خانه را مرتب گردگیری کنید.
٦) از جارو کشیدن فرش ومبلمان برای گرفتن گرد و خاک روی آنها غافل نشوید.
٧) آب تازه و تصفیه شده بنوشید.
٨) در حمام هواکش روشن کنید تا بخار آب آزارتان ندهد و پس از حمام نیز پنجره یا در آن را باز بگذارید تا هوای تازه جانشین هوای بخارآلود حمام شود.
٩) روزی یک بار پنجره‌های خانه را برای تعویض هوای داخل باز بگذارید.
١٠) پرده حمام را هر ماه در آب گرم بشویید و بگذارید خوب هوا بخورد.
١١) در سرمای هوا، هوای خانه را معتدل نگه دارید و نگذارید خیلی سرد یا خیلی گرم شود.
١٢) در فصل سرد برای حفظ رطوبت خانه از یک دستگاه بخور استفاده کنید.
١٣) هر هفته تمام ملحفه‌های تخت خود را بشویید و مقابل آفتاب خشک کنید.
١٤) اگر از ماشین لباسشویی برای شستن لباس‌ها استفاده می‌کنید، پس از اتمام شستشو بگذارید دستگاه لباس‌ها را خوب خشک کند.
١٥) فریزر را هر چند ماه تمیز کنید و قفسه‌های آن را بشویید.
١٦) بشقاب زیرگلدان‌ها را هر چند وقت یک بار خوب بشویید.
١٧) اگر از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنید نگذارید وارد اتاق خواب شما شوند.
١٨) لامپ‌های خانه را گردگیری کنید و حشرات مرده روی لامپ‌ها را بردارید.
١٩) با کفش وارد خانه نشوید و یک جاکفشی به نگهداری کفش‌ها اختصاص دهید.